Week van de bij: 10 bijzondere soorten honing (+ weetjes)

Nog tot 5 juni 2016 vieren we in Vlaanderen Week van de Bij. Want de bij staat wereldwijd onder druk en is super – súper – belangrijk voor ons voortbestaan. Ze bestuiven immers meer dan 75 procent van onze voedselgewassen. Zonder bijen (en hommels) dus geen appels, peren, courgettes, paprika’s, koffie en mosterd. Nooo!

Gelukkig kunnen we allemaal ons steentje bijdragen, onder meer door een bijenrestaurant te openen in onze tuin. Een bijenrestaurant? Dat mag je vrij letterlijk nemen: een combinatie van bloeiende kruiden, struiken en bomen, bloemen, vaste planten enzovoort die op verschillende momenten van het jaar voldoende nectar en stuifmeel aanleveren. Hoe je concreet aan de slag gaat, vind je hier.  

10 bijzondere soorten honing

Wij willen het tijdens deze Week echter niet over bijensterfte hebben, maar over iets anders. Met name over honing. Ons favoriete bijenproduct. Want honing is nooit zomaar honing. Er zijn zo veel verschillende soorten, dat het ons duizelt. Afhankelijk van waar de bij zijn nectar haalt, is de honing immers hard of stroperig, heeft het een andere kleur en smaakt of ruikt het anders. En dan is er nog de imker, die de honing op een bepaalde manier oogst en daardoor ook invloed heeft op de smaak en kwaliteit. Ondanks deze enorme diversiteit, hebben we een poging gedaan enkele van de lekkerste soorten op te lijsten, met een woordje uitleg erbij.

• Acaciahoning: heldere, vloeibare honing met lichtgele kleur en zoete, bloemige smaak. Lekker op de boterham, bij de thee of in yoghurt. De meeste Europese acaciahoning komt uit Bulgarije of Hongarije, waar acaciavelden tegenwoordig goed ingeburgerd zijn. Acaciahoning is waarschijnlijk de helderste honing die bestaat, je kan er bijna doorheen kijken. En hij blijft ook lang vloeibaar (maandenlang), in tegenstelling tot de meeste andere vloeibare honingsoorten. Dit dankzij het hoge gehalte aan fructose.
   
• Linde(bloesem)honing: vloeibare, goudkleurige honing met licht muntachtige smaak. Lekker bij lindethee, omdat het de smaak (en naar verluidt ook de relaxerende werking) van linde versterkt. Lindehoning is een typisch seizoensproduct, gemaakt van de nectar van de lindeboom, die alleen in juni bloeit. Lindehoning wordt dus alleen aan het begin van de zomer geoogst.
   
• Tijmhoning: roodbruine, vloeibare honing met unieke, kruidachtige smaak. Tijmhoning smaakt niet zoals andere honing, en zelfs binnen de soort zijn er kleine smaakverschillen (afhankelijk van het type tijm). De smaak is kruidig en een beetje scherp, maar vooral erg intens. Tijmhoning gebruik je dan ook best spaarzaam. Wanneer hij versuikert, wordt zijn smaak bovendien nog intenser, evenals zijn kleur. Die evolueert van roodachtig of amberkleurig naar bruin. Net als lindehoning is tijmhoning een typisch seizoensproduct. Tijm bloeit slechts kort, dus de honing moet op een korte periode geoogst worden (juni-juli). Tijmhoning heeft een verwarmend effect, waardoor het heerlijk smaakt op koude dagen in een kop thee of warme melk. Verder is het lekker in een fruitsalade of (Griekse) yoghurt. De meeste tijmhoning is afkomstig van het Middellandse Zeegebied, waar het gebruikt wordt om gegrilde, verse vijgen mee te bestrijken. Wees echter zuinig, zoals we al zeiden. Te veel is snel te veel bij deze honing.
   
• Eucalyptushoning: goudbruine, vloeibare honing met bosachtig aroma, intense smaak en een licht muntachtige nasmaak. Ook deze honing smaakt niet zoals andere honing, en niet iedereen houdt ervan. De nasmaak wordt soms zelfs omschreven als medicijnachtig. Eucalyptushoning werkt dan ook heilzaam op koude dagen in een kop thee of warme melk. Het verfrist en verwarmt tegelijkertijd. Eucalyptushoning is net als tijmhoning vaak afkomstig van het Middellandse Zeegebied, waar eucalyptusplanten goed gedijen.
   
• Klaverhoning: witte tot goudgele, crème-of boterachtige honing met lichte karamelsmaak. Klaverhoning wordt vooral gemaakt uit nectar van witte klaver. Die komt wel voor in België, maar eerder sporadisch. De grootste producenten van klaverhoning zijn dan ook Amerika, Canada, Argentinië, China en Nieuw-Zeeland. Ondanks zijn vaste vorm, smeert klaverhoning goed uit. Hij is dan ook uitermate geschikt als smeerhoning op de boterham – en is bijzonder populair, ook bij kinderen.
   
• Bloemenhoning: vaste of vloeibare honing met een kleur, geur en smaak die varieert naar gelang het type bloemen waaruit de bijen de nectar hebben gehaald. Bloemenhoning is niet afkomstig van een specifiek soort bloem, dus elke bloemenhoning is anders. Zo heb je lentehoning van lentebloemen en zomerhoning van zomerbloemen. Toch heeft bloemenhoning altijd een relatief neutrale, zoete smaak, die door bijna iedereen lekker bevonden wordt. Bloemenhoning is ruim beschikbaar, en dat merk je aan de prijs. Het is een van de goedkoopste soorten op de markt.
   
• Lavendelhoning: goudkleurige, dikke maar vloeibare honing met licht zurige, kruidige smaak en herkenbaar aroma. Gemaakt van nectar uit lavendelbloemen, geoogst aan het einde van de zomer. Lekker in thee maar ook bij gerechten zoals ijs of lamsbout.
   
• Kastanjehoning: bruine, vloeibare honing met een lichtzoete smaak. Gemaakt van nectar uit de bloemen van de tamme kastanjeboom. Bij ons is kastanjehoning relatief onbekend, maar in Italië is hij erg populair. Hij wordt er massaal verkocht van mei tot juli, en vooral gebruikt in de keuken: geserveerd bij kaas en verwerkt in gebak, taart, koekjes en typische herfstgerechten. Kastanjehoning is een van de donkerste honingsoorten die er bestaan. De kleur varieert van amberbruin tot bijna zwart (er zijn verschillende soorten kastanjebomen, en dus ook verschillende soorten kastanjehoning). Ook de geur en smaak zijn bijzonder. Kastanjehoning is zoet, maar tegelijk een beetje bitter. En de geur heeft iets leerachtigs.
   
• Heidehoning: bruine, geleiachtige honing met specifieke, kruidige smaak. Afkomstig van nectar uit heidebloemen. Omdat heide in België en Nederland wat onder druk staat, is het een vrij exclusieve (lees: dure) honing geworden. Daarenboven is het een honing voor liefhebbers, gezien de speciale smaak, geur en kleur: heidehoning smaakt pittig en een beetje bitter, zorgt voor een lange nasmaak, ruikt een beetje houtachtig en kleurt donkerbruin, vaak met een oranjeachtige schijn. Door de pittige smaak combineert het prima met kaas, maar ook in thee of bij yoghurt is heidehoning lekker.
   
• Manukahoning: bruine, vloeibare of vaste honing met sterk bosachtige smaak. Manukahoning is de duurste op de markt, omdat hij het moeilijkst te verkrijgen is. Het is een Nieuw-Zeelandse honing van nectar uit de manukastruik.

Honingweetjes

• Honing bestaat uit nectar van bloemen, suikers, mineralen en sporenelementen van plantensap. De bij maakt van die nectar honing door het overtollige vocht te laten verdampen en enzymen toe te voegen.
   
• Honing kan wit of geel zijn, maar ook amberkleurig of donkerbruin – afhankelijk van de nectar die de bijen gebruikten om de honing te maken.
   
• Soms wordt water of meel toegevoegd om honing aan te dikken. Om te testen of je honing wel zuiver is, laat je een druppel op een bord vallen. Blijft die druppel op zijn plaats, dan heb je goede honing. Loopt hij uit elkaar, dan is het mis.
   
• Honing lost slijmen op, doordat de suikers erin vocht aantrekken en de etherische oliën de slijmen vervolgens verdunnen. Bovendien zou het bacterieremmende eigenschappen bevatten. Daarom wordt gezegd dat het helpt bij een zere keel of verkoudheid.
   
• Je mag honing niet verhitten boven 45°C, want dan gaat alle geneeskundige kracht en veel van de smaak verloren. Wacht dus beter tot je thee of melk wat afgekoeld is, voor je een lepel honing toevoegt. Hetzelfde geldt voor licht. Als je honing bewaart op een te lichte plaats, gaan zowel zijn kleur als ontsmettende werking verloren.
   
• Vloeibare honing versuikert snel. Versuikerde honing is niet slecht, maar kan lastig te smeren zijn. Je kan hem gelukkig gemakkelijk opnieuw vloeibaar maken, door de pot au bain-marie op te warmen (40°C, niet meer!). En versuikering voorkomen doe je door regelmatig in de pot te roeren (lees: regelmatig van de honing te eten ;)).

Week van de Bij is een initiatief van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid.

Bron: weekvandebij.be, honinggezond.nl, tuinadvies.be, honingland.be