Tuinieren zonder chemie: hoe begin je eraan?

Veldverkenners, we moeten het nog eens hebben over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de tuin. Je hebt misschien gehoord dat de verkoop van middelen op basis van glyfosaat aan particulieren binnenkort verboden zou worden, omdat een belangrijk producent van sproeistoffen gefoefeld zou hebben met studies die bewijzen dat de actieve stof glyfosaat niet kankerverwekkend zou zijn. Dat laatste doet heel wat stof opwaaien, want iedereen stelt zich nu de vraag of er met andere studies ook gefoefeld wordt?

Hoe het ook zij, tuinieren zonder chemie is moeilijk noch onmogelijk. Er bestaan bovendien heel wat initiatieven die je op weg kunnen helpen, maak daar dus gebruik van. Zo is er de actie 2020 pesticidenvrij van Velt en Zonder is Gezonder van de Vlaamse Milieumaatschappij VMM. Recent werd in Vlaams-Brabant nog de campagne Leve de Tuin gelanceerd, en specifiek voor moestuinders is er Gezond uit eigen Grond van de Vlaamse overheid en enkele partners. 

Enkele tips die we in de verf willen zetten:

• Vermijd naakte grond. In de moestuin kan je de bodem rond groenten en kruiden bedekken (mulchen) met organisch materiaal zoals gras, hooi en karton, en groenbedekkers inzaaien op plekken die tijdelijk niet gebruikt worden. In de siertuin kan je hetzelfde doen, en kan je bovendien veel onkruid vermijden door de juiste hoeveelheid en het juiste type verharding aan te leggen. Te veel verharding is niet goed, want op paden die je niet regelmatig betreedt krijgt onkruid snel vrij spel. Veeg, borstel of hark je paden, terrassen en opritten ten slotte regelmatig. Zo kunnen bladeren zich niet opstapelen, verwijder je vuil en zand en krijgt onkruid niet de kans te kiemen of zich te vestigen.
   
• Kies de juiste plant voor de juiste plaats. Een plant die niet krijgt wat hij nodig heeft (zonlicht of schaduw, type bodem, enzovoort), zal niet goed groeien. En als hij niet goed groeit, krijgt onkruid meer kans om zijn plaats in te nemen.
   
• Zorg voor een goed evenwicht aan nuttige insecten en dieren, die ongewenste plagen zoals bladluis bestrijden. Lieveheersbeestjes, gaasvliegen en zweefvliegen bijvoorbeeld trek je aan met bloeiende planten, struiken en/of loofbomen. Hetzelfde geldt voor vogels en bestuivers zoals bijen en hommels.
   
• Komt er ondanks je voorzorgsmaatregelen toch wat onkruid in je tuin (zeker in een pas aangelegde tuin is dat bijna onvermijdbaar), probeer dan volgende ecologische bestrijdingstechnieken: wieden (zowel het onder- als het bovengrondse deel van de planten verwijderen), herhaaldelijk maaien (uiteindelijk put je zo ook het ondergrondse deel van de plant uit, waardoor hij sterft), borstelen met scherp zand (tegen algen en mos op verhardingen), krabben (voegen) en verbranden. Dat laatste kan met een gasbrander, maar ook met heet water. En natuurlijk: grijp op het juiste moment in. Zeker onkruid dat zichzelf uitzaait, verwijder je best voor het de kans krijgt zich te verspreiden.
   
• Last but not least: sommige onkruiden worden misschien onterecht als onkruid aanzien. Paardenbloemen bijvoorbeeld zijn leuk voor de kinderen (pluisbollen!), en zijn bovendien eetbaar. Probeer je tuin dus niet té proper te houden, da's lastig voor jezelf en het doet niets voor de natuur en de biodiversiteit. 

Meer tips en aanvullingen op deze tips vind je op www.2020pesticidenvrij.nu, www.zonderisgezonder.be, Leve de Tuin en www.gezonduiteigengrond.be.