@livewireStyle
header.home link

Tip: de peulenparade - 11 weetjes over bonen

Peulvruchten hebben een stoffig imago. Maar dat is onterecht.
18 september 2013  – Laatste update 4 april 2020 16:21
Lees meer over:
Beeld: iStock.com

 

Bij onze noorderburen loopt van 2 september tem 10 oktober een campagne om peulvruchten opnieuw hip te maken: de peulenparade. De organisatoren maken zich zorgen om het ‘stoffige imago van de boon’. En de organisatoren, dat zijn Urgenda, Bruine Bonenbende, de rijksoverheid, cateraars, het Voedingscentrum en vele anderen.

Nu hebben we zelf nog maar weinig wakker gelegen van het imago van de peulvrucht, maar onze buren hebben wel een punt. Want peulvruchten worden al jarenlang in verschillende culturen geassocieerd met armoede (wie zich geen vlees kon/kan veroorloven, at/eet bonen), geitenwollensokken (de typetjes, niet de sokken), winderigheid en omslachtige bereidingen (urenlang weken en koken). En dat terwijl peulvruchten tal van interessante eigenschappen hebben. Een overzicht:

  • Ze bevatten veel vezels, eiwitten en mineralen. De eiwitten uit peulvruchten overlappen die uit vlees niet helemaal, maar wel voor een groot deel. Door ze te combineren met graanproducten vul je die overlapping bovendien aan, en heb je een volwaardig vleesvervangende maaltijd (toch wat betreft eiwitten) binnen. Daarenboven zorgen de eiwitten en de lage glycemische index van peulvruchten snel voor een verzadigd gevoel en een stabiele bloedsuikerspiegel, waardoor je honger sneller gestild wordt en je dus minder hoeft te eten. Hierdoor vormen ze een interessante maaltijdkeuze voor vegetariërs, flexitariërs en mensen op dieet, maar ook gewoon voor mensen die gezond en evenwichtig willen eten. 
  • Hun teelt is bevorderlijk voor de bodemkwaliteit en kan dienst doen als groenbemester. Dat zit zo: Planten hebben stikstof nodig om aminozuren aan te maken zoals eiwitten. De meeste planten kunnen stikstof alleen opnemen via bemesting van de bodem, maar vlinderbloemigen zoals peulvruchten kunnen dat ook zonder. Hun wortels maken de bodem luchtig en de bacteriën op die wortels binden de stikstof uit die luchtige bodem met waterstof uit water om zo ammonium te vormen, die vervolgens door de planten wordt omgezet in aminozuren en ten slotte in onder meer eiwitten, die vooral in hun zaden opgeslagen worden. Een deel van de opgenomen stikstof komt bovendien tijdens en na dit proces terug in de bodem terecht, waardoor andere planten het óók kunnen opnemen en de bodem dus niet extra bemest moet worden. Hierdoor zijn peulvruchten (en met hen alle andere vlinderbloemigen) een interessante voor- of nateelt. Zelfs een uitgeputte grond zou na 2 jaar peulvruchten 3 jaar lang voor andere gewassen kunnen worden gebruikt.
  • Ze zijn bijgevolg ook gemakkelijk te telen, met een relatief kleine milieudruk. Ze stellen niet veel eisen aan de bodem en zijn bovendien niet gevoelig voor ziekten en plagen, waardoor ze niet veel gewasbescherming nodig hebben.
  • Ze zijn niet duur.
  • Ze zijn lekker. Écht, google maar eens naar recepten. Je zal verbaasd zijn van de mogelijkheden.
  • Ze veroorzaken niet allemaal winderigheid. Linzen bijvoorbeeld hebben dit effect veel minder dan bonen, terwijl onrijpe bonen en hun peulen (sperziebonen, peultjes) evenals gekiemde bonen helemaal geen winderigheid veroorzaken. Bovendien kan je door bepaalde kruiden toe te voegen, de gasproductie in je dikke darm wat terugdringen: kurkuma, verse gember, bonenkruid…
  • En ze zijn vandaag helemaal niet meer zo moeilijk te bereiden. Je kan peulvruchten nog steeds in gedroogde vorm kopen, waardoor je ze moet laten weken en urenlang koken, maar ook in conserven (bv kikkererwten) en in diepvries (bv sperziebonen, doperwten). Kijk maar eens goed in de winkelrekken… 
 

Wist je trouwens dat:

  • Peulvruchten eigenlijk de zaden van vlinderbloemigen zijn, die in peulen zitten? 
  • Verse, groene peulvruchten (bv sperziebonen, doperwten) door voedingsdeskundigen als groenten worden beschouwd, terwijl gedroogde of geconserveerde peulvruchten in de voedingsdriehoek ingedeeld worden bij de graanproducten, omdat ze veel koolhydraten bevatten? 
  • In sommige gevallen de hele vrucht (inclusief peul, bv sperziebonen) gegeten kan worden, in andere alleen de zaden (bv doperwten, bruine bonen)?
  • Pinda’s geen noten zijn, maar peulvruchten? Omdat ze echter een andere samenstelling hebben dan de andere peulvruchten (eerder vet dan zetmeelrijk), worden ze in de keuken als noten gebruikt.
 

Allemaal boontjes

In België worden best veel peulvruchten geteeld, al is dat vaak bestemd voor de diepvriesindustrie. Vers zijn onder meer doperwten, sperziebonen (prinsessenbonen), naaldboontjes (‘haricots verts’), tuinbonen, snijbonen, boterbonen, sluimerwten en witte bonen verkrijgbaar. 

Enkele meer exotische, minder bekende peulvruchten op een rijtje:

 

  • Kikker- of kekererwten: Gelige, ronde peulvruchten met een nootachtige smaak, die vaak gebruikt worden in de Mediterrane keuken, bijvoorbeeld verwerkt tot humus of in couscous. 
  • Linzen: Kleine, platte en halfronde peulvruchten met een groene, bruine, rode of gelige kleur. 
  • Ogenbonen: Witte, bruin gespikkelde of gele bonen met een zwart , geel of bruin vlekje op de plek waar ze aan hun peul vastgezeten hebben. 
  • Sojabonen: Ronde of ovale bonen met een gelige, rode, groen of zwarte kleur. De meeste peulvruchten hebben een lage milieu- of klimaatbelasting, behalve deze. Dit omdat soja afkomstig is uit (sub)tropische plantages, die vaak het gevolg zijn van ontbossing en waarbij erosie en watervervuiling, maar ook sociale problemen ontstaan. Soja wordt op grote schaal gebruikt als veevoeder maar ook verwerkt tot olie, margarine, saus, tofu, tempé, melk, enzovoort. 
  • Limabonen: Witte of soms fraai gekleurde bonen (bruin gevlekt of zwart-wit gestreept). 
  • Akuzibonen: Kleine ovale, bruinrode of zwarte bonen. Ook wel adzuki-, aduki-, adankabonen of in het Engels red beans genoemd. Ze zijn zacht en zoet van smaak, maar hun pel kan taai zijn.
  • Rode nierbonen (kidneybonen): Zo genoemd omwille van hun kleur en vorm. Ze hebben een licht-zoete smaak en worden bijvoorbeeld gebruikt in chili con carne. 
 
 

Gerelateerde artikels