Niet enkel op het kerkhof gespot: chrysanten

Beeld: Flickr - Stephanie Meshke
 

De tijd dat je chrysanten enkel kon gebruiken om op het kerkhof te zetten is allang voorbij. Met zijn vrolijke kleuren verdrijft hij ook thuis probleemloos de herfstblues ;-). In zijn thuisstreek Oost-Azië staat de herfstbloeier zelfs symbool voor geluk en een lang leven. Weg met dat trieste imago dus! Wij helpen alvast met enkele weetjes en bewaartips.

Gelukkige Aziaat

Het is een oervlaams beeld tijdens het najaar: kerkhoven vol chrysanten. Desondanks liggen de wortels van de plant ver van ons (sterf)bed, letterlijk en figuurlijk. In zijn geboortestreek Oost-Azië, rond China en Japan, wordt de bloem namelijk niet met de dood geassocieerd, maar met een lang en gelukkig leven. In Japan is de gouden chrysant zelfs het symbool van de keizerlijke familie en is er een ridderorde naar de bloem vernoemd.

Vanwaar die compleet andere interpretatie bij ons? Heel simpel, het zijn zowat de enige bloemen die hier beschikbaar zijn in de herfst, wanneer er volop bloemen op de graven gelegd worden voor Allerheiligen en Allerzielen. Om diezelfde reden worden chrysanten in Australië, waar mei in de herfst valt, traditioneel gegeven voor Moederdag.

Beeld: WikiCommons - Andy Mabbet
 

Van sip naar hip

Gelukkig raakt de chrysant meer en meer los van zijn doodse imago, en is de tijd dat je iemand beledigde met een bos chrysanten stilaan voorbij ;-). De late en lange bloeiperiode, van augustus tot november, maken vooral potchrysanten erg gegeerd om het terras of de tuin kleur te geven tijdens de grijze herfstmaanden. Als snijbloem is ze het hele jaar door populair in boeketjes en bloemstukken.

Beeld: Bloemenbureau Holland
 

Hoewel de bloem oorspronkelijk enkel in het geel voorkwam - de uit het Grieks afgeleide naam betekent letterlijk gouden bloem - kun je ze vandaag vinden in alle mogelijke kleurschakeringen. Qua vorm zijn er drie grote groepen: grote pluischrysanten, de populaire troschrysanten en de kleine santini’s die in de vorm van een bolletje groeien. In totaal zijn er duizenden kweekvormen beschikbaar. 

België telt naar schatting zo'n 240 telers van chrysanten. Verspreid over het hele land staan ze samen in voor ongeveer 280 hectare aan tuinbouwgrond. De helft van de Belgische productie situeert zich in West-Vlaanderen, met vooral een concentratie aan telers in de streek rond Brugge.

In de bloem- of kookpot?

De eetbare Chrysanthemum coronarium is in Japan en China ook een graag geziene gast aan tafel. De jonge bladeren worden vaak in salades verwerkt en de oudere bladeren in de soep. Ook roerbakken met rode pepers en andere kruiden is een goed gebruik in de oosterse keuken.

Koop- en verzorgingstips

Let er bij aankoop van een potchrysant op dat je een mooie volle bos koopt, zonder kale plekken. Zoals een kerstboom moet je hem dus eens van alle kanten bekijken. Als je niet voor verrassingen wil komen te staan voor de kleur, kies dan een exemplaar waarvan de knoppen al lichtjes open staan.

Als echte herfstplanten houden ze van de koelte. Binnen zet je ze daarom in een koele kamer (max 18°C) zoals een traphal, en buiten houd je ze liever uit de volle zon, maar wel beschut van regen en wind. Let erop dat de wortelkluit steeds vochtig is door elke dag water te geven. Om de drie weken kun je een beetje bijmesten.

Beeld: WikiCommons - Satdeep Gill
 

Haal ze binnen als er nachtvorst wordt aangekondigd en zet ze in een zware pot als het hard waait. Die grote bollen vangen namelijk veel wind en durven al eens om te waaien. Vergeet ook niet om uitgebloeide bloemen regelmatig te verwijderen. Dat toont niet alleen netter, maar verlengt ook de bloei van je plant omdat er geen energie meer gaat naar verwelkte bloemen.

Voor snijbloemen is vooral een schone vaas en water, waar je eventueel wat snijbloemenvoedsel aan toevoegt en eenmaal per week ververst, belangrijk. Voor je ze in hun definitieve vaas zet laat je de net gekochte bloemen zich ook beter een paar uur volzuigen met schoon water en snij je de stelen schuin af. Zo kunnen ze beter water en voeding opnemen. Snij ook overtollige bladeren af zodat die niet in het water hangen, en vermijd net zoals bij potchrysanten een plekje in de zon.