@livewireStyle
header.home link

(Helaas) niet gespot: rakkers van de akkers

Enkele decennia geleden waren akkervogels als leeuweriken, patrijzen, gorzen en huismussen de rakkers van de akkers. Zij leefden op en van het veld, en konden daar in grote hoeveelheden gespot worden. Vandaag moet je onze velden echter al heel nauwgezet verkennen om nog een van deze soorten tegen te komen. Hun lot ligt nu in de handen van landbouwers die hun akkers opnieuw vogelvriendelijk moeten maken. Maar dat wil niet zeggen dat wij ons zaadje ook niet kunnen bijdragen ;-).
8 oktober 2014  – Laatste update 4 april 2020 16:21
Lees meer over:
Beeld: Wikimedia Commons - Alpsdake

 

Enkele decennia geleden waren akkervogels als leeuweriken, patrijzen, gorzen en huismussen de rakkers van de akkers. Zij leefden op en van het veld, en konden daar in grote hoeveelheden gespot worden. Vandaag moet je onze velden echter al heel nauwgezet verkennen om nog een exemplaar van deze soorten tegen te komen. Hun lot ligt nu in de handen van landbouwers die hun akkers opnieuw vogelvriendelijk moeten maken. Maar dat wil niet zeggen dat wij ons zaadje ook niet kunnen bijdragen ;-).

 

Van rakker tot stakker

Akkervogels zoals veldleeuweriken, gorzen, patrijzen en huismussen leven op en van het veld. Ze vinden er knusse schuilplaatsjes en lekkere insecten en zaden om hun buikje mee te vullen. Helaas gaan hun aantallen er met rasse schreden op achteruit. Dat komt omdat onze velden in de laatste decennia drastisch veranderd zijn zodat de drie zaken waar akkervogels nood aan hebben –nestgelegenheid, zomer- en wintervoedsel- niet meer voorhanden zijn.

Vroeger werden er bijvoorbeeld al wel eens wat graankorrels gemorst, of bleven er een paar strohalmen staan. Die zorgden er dan voor dat akkervogels in het najaar nog voedsel konden vinden op het veld en er tegelijkertijd konden wegduiken voor roofdieren. Landbouwmethoden werden echter steeds efficiënter, waardoor er steeds minder zaadjes en schuilplaatsen te rapen vielen voor de rakkers van de akkers.

In de zomer bestaat het dieet van akkervogels vooral uit insecten. Ook die zijn echter zeldzaam geworden op het veld door het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen. Bovendien heeft bijna geen enkele akker nog een onbewerkte zoom met een haag, struiken of wilde bloemen waar insecten in krioelen, zodat er ook in de zomer nog maar weinig voedsel te vinden is.

 

patrijs_akkervogel_IreneMei tris.jpg

Beeld: patrijs - Irene Mei

 

Reanimatie in het veld

Als we onze stakkers van de akkers willen omtoveren tot helden van de velden moeten er op grote schaal aanpassingen gebeuren. Gelukkig heeft de Vlaamse Landmaatschappij een beheerplan ontworpen, zodat landbouwers beheerovereenkomsten kunnen afsluiten zodat zij kunnen rekenen op subsidies als zij inspanningen leveren om hun akker af te stemmen op de voedsel- en nestnoden van akkervogels.

De eisen van akkervogels verschillen wel soort per soort. Sommige soorten zoals de veldleeuwerik broeden in open graanakkers en grazige stroken tussen de velden. Voor deze soorten heeft een ideale graanakker in de winter nog een stukje voederperceel, waar enkele strohalmen bewaard blijven. In de zomer is het dan weer goed een stukje perceel vrij te laten, een leeuwerikvak, zodat vogels er vlot kunnen landen. Andere soorten zoals de geelgors, houden meer van kleinschalige landschappen. Voor hen kan de landbouwer een houtkant of onbewerkte berm voorzien.

In Groningen werd onder leiding van Ben Koks, oprichter van Stichting Grauwe Kiekendief, al succes geboekt door vogelakkers aan te leggen. Meer info vind je in dit VILT-artikel of in dit Youtube-filmpje.

 

Draag zelf je zaadje bij

Je hoeft echter geen landbouwer te zijn om de akkervogels te helpen. Je kan ook in je eigen tuin aan de slag door een mengeling van vogelvoerzaden in een verloren hoekje of bak te zaaien. Akkervogels die ook in open tuinen voorkomen kunnen dan van de volgroeide planten smullen.

Steun ook landbouwers die rekening houden met akkervogels. In Limburg kan dit onder andere door b.akkerbrood te kopen. Dit is ambachtelijk brood dat gemaakt is van graan dat geteeld is op akkers waar maar 90 procent van het perceel gemaaid wordt. De overige tien procent blijft op het veld staan als veilige haven en voedselbron voor akkervogels en andere diersoorten. Zo pikken die ook nog een graantje mee ;-).

 

Meer info kan je nog vinden in de brochure Akkervogels van het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren en in dit uitgebreide rapport over de huidige situatie van akkervogels van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek.

Gerelateerde artikels