@livewireStyle
header.home link

Een dag in het spoor van: de erwtenoogst

Het is druk op de groentevelden deze maand. De bloemkolen en erwten moeten door de hitte zo snel mogelijk geoogst en de prei voor volgend seizoen moet geplant. In de buurt van de diepvriesfabriek van Pinguïn in Westrozebeke trof Veldverkenners drie erwtendorsmachines aan, en besloot de geoogste erwten een dag te volgen.
25 juli 2013  – Laatste update 4 april 2020 16:21

Het is druk op de groentevelden deze maand. De bloemkolen en erwten moeten door de hitte zo snel mogelijk geoogst en de prei voor volgend seizoen moet geplant. In de buurt van de diepvriesfabriek van Pinguïn in Westrozebeke trof Veldverkenners drie erwtendorsmachines aan, en besloot de geoogste erwten een dag te volgen.

 

Zaaien in het voorjaar, oogsten in de zomer

veld.jpgveld-detail.jpg

 

Het erwtenveld dat vandaag geoogst wordt, werd gezaaid eind april. Erwten hebben normaal een 3-tal maanden nodig om te groeien, maar door het koude voorjaar dit seizoen is de oogst wat vertraagd. Nu het deze week echter zo warm is, moeten de erwten dringend van het veld – anders worden ze hard. Het is dus even alle hens aan dek: de dorsmachines draaien dag en nacht, om toch maar zo veel mogelijk van de oogst binnen te halen.

Het erwtenseizoen duurt slechts 6 weken. De vroegste velden onder contract bij Pinguïn (in Frankrijk) worden geoogst tussen 10 en 15 juni. De laatste (in Vlaanderen) tussen 10 en 15 augustus. In die periode moet er voldoende geoogst worden om een jaar rond diepvrieserwten te kunnen leveren. Om die aanvoer te verzekeren, bepaalt de diepvriesfabriek zelf welke boeren welke gewassen wanneer zaaien. De fabriek stelt dus de zaaiplanning op, levert het zaaigoed aan en stuurt zijn eigen dorsmachines de velden op wanneer de tijd rijp is om te oogsten. De landbouwers op hun beurt stellen hun grond ter beschikking, zaaien het aangeleverde zaad en houden het veld onkruid- en ziektevrij. Dit alles gebeurt ‘onder contract’, aan vooraf bepaalde contractprijzen. 

 

Erwten worden 'gedorst'

machine.jpgerwt-tris.jpg

 

Wanneer een dorsmachine over een erwtenveld rijdt, wordt het loof met de peulen in de machine getrokken. De erwten worden vervolgens uit hun peulen ‘geschud’ in die machine, waarna loof, peulen en erwten van elkaar gescheiden worden door een sterke luchtstroom en ronddraaiende zeven of netten. De erwten worden tijdelijk opgeslagen in de machine terwijl het loof en de peulen terug op het veld belanden. Vaak wordt wat achterblijft op de velden later gebruikt als veevoeder.

 

Teamwork op het veld

dumpen-tris.jpg

 

Op het veld rijdt behalve een dorsmachine ook een tractor met kiepcontainer. Daarin worden de erwten tijdelijk overgebracht, als de dorsmachine vol is. Vervolgens worden de erwten in een grotere container ‘gekiept’. Wanneer het hele veld geoogst is, wordt die container rechtstreeks naar de diepvriesfabriek gebracht. Dit alles moet zo snel mogelijk gebeuren, binnen de 4 tot 5 uur. Daarom worden erwten altijd geteeld in de buurt van een fabriek. 

 

Naar de diepvriesfabriek

code.jpglevering.jpg

 

Wanneer de container aankomt op de fabriek, gaat hij meteen de weegbrug op. Daar krijgt de lading erwten een unieke code die de traceerbaarheid doorheen de keten moet verzekeren, van bord tot veld. Die code bevat onder meer de datum en het uur van de levering, het type erwt (grove versus doperwt) en de producent.

 

Productie: controleren

visuele-controle.jpghardheid.jpg

 

Vervolgens wordt een staal van de lading genomen en gecontroleerd, visueel op kleur en machinaal op hardheid. Die hardheid is erg belangrijk en wordt daarom drie keer getest. Als de kwaliteit van het staal voldoende is, worden de erwten via transportbanden de fabriek binnengebracht en wordt de uitslag van de hardheidtesten evenals het uur waarop de productie aangevangen wordt, (met de hand) aan het codelabel toegevoegd.

 

Productie: reinigen

kuisen.jpg

 

De eerste stap in de verwerking is het reinigen van de erwten. Dit gebeurt grondig: de erwten passeren ronddraaiende netten, kolkend water, trillende netten, blazers en uiteindelijk een watertransportband. Op die manier worden zand, stenen, drijvende materialen, peulen en pelletjes verwijderd. De overgebleven peulen en pelletjes worden gerecupereerd als veevoeder.

 

Productie: blancheren

blancheren.jpgafkoelen.jpg

 

Als de erwten gereinigd zijn, worden ze geblancheerd. De afkoeling gebeurt via koud water en de lucht.

 

Productie: invriezen en sorteren

diepvries.jpgoptische-controle.jpg

 

Van de blancheur gaat het richting vriezer, waar 16 tot 20 ton erwten per uur worden ingevroren tot -20°C. Daarna worden de ingevroren erwten optisch gesorteerd op kleur en diameter. Zo worden eventuele overgebleven stenen of peulen nog verwijderd en de erwten ingedeeld in de categorieën extra fijn, zeer fijn, fijn en middelfijn.

 

Einde productie: in bulk stockeren

controle-houten-kist.jpghouten-kist-detail7.jpg

 

Na de sortering worden de ingevroren erwten in bulk overgebracht in houten kisten voor stockage (de kisten zijn van hout omdat plastic breekt in de vrieskoude) en opnieuw visueel gecontroleerd. De kisten worden zorgvuldig afgedekt met karton en krijgen een nieuw codelabel. Daarop staan behalve de originele gegevens zoals uur van levering en producent ook de resultaten van de hardheidsmeting, het uur van de start van productie en het uur van ‘ontvangst’ in de houten kisten (einde productie). Meestal neemt die productie 3 kwartier tijd in beslag, met een maximum van 1,5 tot 2 uur. In totaal worden bij Pinguïn in Westrozebeke tijdens het seizoen op die manier 500 ton erwten per dag verwerkt.

 

Verpakken: controleren

aanvoerlijn.jpg

 

De afgedekte houten kisten worden opgeslagen in een automatisch magazijn, waar ze gemiddeld 6 maanden blijven. De erwten worden dus eerst gestockeerd in bulk en niet onmiddellijk verpakt, omdat de fabriek het hele jaar door erwten moet kunnen leveren terwijl het eigenlijke seizoen slechts 6 weken duurt. Pas wanneer er vraag is naar een specifieke verpakking, worden de erwten uit het magazijn gehaald en overgebracht naar de verpakkingsafdeling. Daar wordt de inhoud van de kisten snel gecontroleerd, waarna ze uitgekipt wordt op de transportband van een aanvoerlijn.

 

Verpakken: in porties verdelen

klepsysteem.jpgklep.jpg

 

Op die aanvoerlijn worden de erwten nogmaals grondig gecontroleerd en vervolgens afgewogen. Dit gebeurt aan de hand van een automatisch kleppensysteem dat de erwten in porties met het juiste gewicht (300 gram tot 20 kilogram) rechtstreeks in de verpakkingsmachine in de juiste zakjes laat vallen.

 

Verpakken: dozen en zakjes maken

dozen-maken.jpgverpakking.jpg

 

Tegelijkertijd maakt de verpakkingsmachine kartonnen dozen en zakjes aan. Op die zakjes worden de gegevens van het bijbehorende codelabel gedrukt.

 

Verpakken: een laatste keer controleren

band-verpakt.jpg

 

De gevulde zakjes worden onmiddellijk dichtgesmolten en komen opnieuw op een transportband terecht. Daarop worden ze nog een laatste keer gecontroleerd op ‘vreemd materiaal’ door een metaaldetector, gewogen en in kartonnen dozen gelegd.

 

Verpakken: palet

dozen-rij.jpgcode-doos.jpg

 

Die dozen worden opnieuw gewogen en automatisch gestapeld op een palet, dat met plastiek wordt omwikkeld en waarop het codelabel wordt aangebracht.

 

Naar het distributiecentrum

kade.jpgtransport.jpg

 

Vervolgens worden de paletten naar een laadkade gebracht, waar ze (opnieuw automatisch) in een gekoelde container op een vrachtwagen worden gezet, die hen naar het centrale distributiecentrum in Ieper brengt. Van daaruit worden de producten verder verdeeld: ongeveer 20 procent op de binnenlandse en 80 procent op de buitenlandse markt.

 

Tot slot nog dit: Erwten worden (bijna) niet voor de versmarkt geteeld, omdat erwten doppen te veel tijd vraagt met de hand. In de praktijk worden erwten dus (bijna) altijd geteeld in opdracht van een diepvries- of conservenfabriek. Erwten zijn wel vrij gemakkelijk te telen. Ze zijn niet erg plaag- of ziektegevoelig en groeien in principe op alle soorten grond. Het enige wat ze echt nodig hebben, is warmte. 

 

In de reeks ‘Een dag in het spoor van’ gaat Veldverkenners op pad, gewapend met een fototoestel, op zoek naar de oorsprong van ons voedsel.

Gerelateerde artikels