Dag van de Biodiversiteit: bijen en insecten in de spotlight

Beeld: illustratie uit 'The ABC and XYZ of bee culture; a cyclopedia of everything pertaining to the care of the honey-bee; bees, hives, honey, implements, honey-plants, etc. ..' (1910)

Vandaag 22 mei is door de VN uitgeroepen tot Internationale Dag van de Biodiversiteit. Naar aanleiding daarvan organiseert de Vlaamse overheid vanaf volgende week zondag (31 mei – 5 juni) voor de tweede keer Week van de Bij. Bijen spelen immers een belangrijke rol binnen onze lokale biodiversiteit en zijn van cruciaal belang voor onze voedselproductie, maar worden door verschillende factoren in hun voortbestaan bedreigd. Meer over deze problematiek vind je hier. 

Gelukkig kunnen we de bijen redden. De laatste jaren werden al verschillende succesvolle initiatieven genomen, zoals provincies die gratis bloemenzaad uitdeelden aan hun bewoners en landbouwers en organisaties die bijenkasten installeerden op lege stadsdaken. Ook werd in Europa een tijdelijke ban gelegd op een bepaald soort gewasbeschermingsmiddelen (neonicotinoïden), omdat sommige studies zouden uitwijzen dat ze mede verantwoordelijk zijn voor de massale bijensterfte. Maar ook particulieren met een tuintje kunnen hun steentje bijdragen, door bijvoorbeeld meer bijvriendelijke bloemen te planten en een insectenhotel te bouwen, of gewoon gaatjes in de muren niet dicht te maken en tuinafval niet te snel op te ruimen.

Wie meer wil weten over bijen en de manier waarop je ze kan helpen, kan op de website levedebijen.be terecht voor een overzicht van educatieve activiteiten. Een kleine selectie:

• BZZZZZ-parcours in het Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel (tot 6 juni 2015): een zoektocht doorheen het museum waarbij je allerlei weetjes over bijen ontdekt. Meer info vind je hier. 
   
• Bijen aan het werk in het domein Keiwit! in Hasselt (elke zondag van mei tot september 2015): in de bijenhal kan je bijen van dichtbij aan het werk zien in glazen demokasten. Je kan de honing die zij maken ook proeven, en een wandeling maken door de bijenvriendelijke tuin. Meer info vind je hier (p.5). 
   
• Wilde bijenwandeling in natuurreservaat Bourgoyen-Ossemeersen (tot 29 mei 2015): wandeling met gids in het reservaat – je bekijkt de bijenmuur, onderzoekt bloemrijke bermen en speelt een stuifmeelrace. Meer info vind je hier. 
   
• Workshop bijenhotel bouwen georganiseerd door Natuurpunt. Meer info vind je hier. 
   
• Rondleiding voor groepen met een imker in Antwerpen: gratis rondleiding met imker in het Antwerpse EcoHuis (over bijen houden in de stad) of op de Wilrijkse kinderboerderij. Meer info vind je hier. 

Beeld: illustratie uit 'Gleanings in bee culture' (1874)

Ook aandacht voor andere insecten

Tegelijkertijd met Week van de Bij vieren we Week van het Insect (30 mei - 7 juni 2015). Volgens de organisatoren (enkele entomologische verenigingen) zijn dat de coolste dieren van de planeet. En ze kunnen wel eens gelijk hebben, met die schilden en voelsprieten en poten en stekels en ga zo maar door. Bijen zijn maar een van de vele soorten insecten. Je hebt ook libellen, kevers, vlinders, mieren, wespen,... Toegegeven, ze hebben niet allemaal zo’n goed imago, maar ze vormen wel allemaal een belangrijk onderdeel van ons ecosysteem en onze biodiversiteit. Daarom verdienen ze allemaal een feestweek.

Alle activiteiten die tijdens de Week georganiseerd worden, vind je hier. Zo zijn er vlindertentoonstellingen, zoektochten in het bos, insectensafari’s, kriebelwandelingen enzovoort. 

En aandacht voor het leven op onze planeet in het algemeen

Biodiversiteit draait natuurlijk niet alleen om bijen en andere insecten, maar over álle leven op aarde. Dus ook over planten, vogels, padden, schimmels, mossen,… Op de website ikgeeflevenaanmijnplaneet.be vind je tips en weetjes om de verscheidenheid van dat leven in je huis, tuin en straat te bevorderen. Een voorproefje van wat je er vindt:

• Heb je een oud huis? Oude muren zijn een belangrijke biotoop voor bijzondere soorten varens en korstmossen, en daken of dakranden met openingen vormen een interessante nestgelegenheid voor de huismus, zwarte roodstaart, gierzwaluw en spreeuw. Heb je een nieuw huis? Dan zal je iets meer moeite moeten doen om deze planten en beestjes op bezoek te krijgen.
   
• Een nest gespot dat bezet is door vogels? Laat het met rust. Het verwijderen van bezette nesten is niet voor niets verboden. Is het nest gebouwd op een vervelende plek, bijvoorbeeld op een stuk van je huis dat je wil renoveren? Plaats dan kunstnesten op een betere plek voor het volgende jaar. Enkele punten die je daarbij in het achterhoofd moet houden, vind je hier. 
   
• Kies voor tuinmeubelen uit hout dat niet afkomstig is van illegale boskap. Controleer dus steeds of er een label aan hangt. Best kies je voor FSC of PEFC hout. Meer info daarover vind je hier.  
   
• Kies voor Belgische groenten en fruit, en volg daarbij de seizoenen. Een seizoenskalender voor groenten vind je hier.  
   
• Plant je een haag? Kies dan voor inheemse planten, die zijn beter bestand tegen ons klimaat, zijn minder ziektegevoelig en vragen minder onderhoud dan uitheemse planten. Bovendien vormen ze een weldaad voor de biodiversiteit, omdat ze insecten en andere dieren voedsel en beschutting leveren. Voorbeelden van inheemse planten waarmee je een haag kan vormen zijn hazelaar, rode kornoelje, zomereik, beuk, haagbeuk, vlier en linde. Planten doe je in november en december.
   
• Maak een composthoop om je tuin- en keukenafval te verwerken, en doe dat op een schaduwrijke plaats. Tips voor het bouwen van een composthoop vind je in ons artikel 'Verbeter je bodem: 10 tips voor thuiscomposteren'.
   
• Een zonnig stukje in je tuin over? Maak er een bloemenweide van. De geurende, kleurrijke bloemen maken je tuin interessant en vormen een belangrijke bron van nectar voor bijen en vlinders. Een bloemenweide is trouwens onderhoudsvriendelijker dan een gazon, want je moet hem maar een (akkerbloemenweide) of twee keer (bloemenweide met meerjarige planten) per jaar maaien. Inzaaien doe je eind maart-midden april. Meer info vind je hier. 

Meer info: www.ikgeeflevenaanmijnplaneet.be, www.levedebijen.be, www.insectenweek.be